ijzer in plantenvoeding


jessicapilon

Beheerder
Forumleiding
Lid geworden
12 februari 2011
Berichten
119,697
Leeftijd
58
Locatie
Groningen
Deze EU komt tot stand met medewerking van lid Gapak waarvoor onze dank.

Ongeacht welk chelaat er wordt gebruikt, zou het principe van Le Chatelier waarschijnlijk toegepast kunnen worden om het ijzer in plantenvoeding langer stabiel te houden. Het chelaat, het ijzer en het complex van beiden zijn namelijk in evenwicht met elkaar. En volgens Le Chatelier wordt elke verandering aan een chemisch evenwicht tegengegaan.

Oftewel: door een overmaat chelaat toe te voegen aan het ijzerchelaatcomplex zal het ijzer met een deel van de overmaat aan chelaten een nieuw complex vormen om zo een deel van deze overmaat weg te werken en dus de stijging aan concentratie van 'losse' chelaten tegen te gaan. Hierdoor zal ook de concentratie aan 'los' ijzer lager zijn en is er dus minder potentieel om neer te slaan. Het ijzer zou dus langer stabiel kunnen blijven. Bovendien zijn is dit een reserve voorraad chelaten ter compensatie van de chelaten die in het aquarium worden afgebroken op al dan niet natuurlijke wijze.

De uiteindelijke vraag: zouden fabrikanten van plantenvoeding dit principe toepassen? Is de verhouding ijzer en chelaten in een potje plantenvoeding 1 op 1 of voegen fabrikanten een reserve aan chelaten toe?

Zou het zinvol zijn om zelf plantenvoeding met het juiste chelaat te mengen om het ijzer langer stabiel te houden?

En welk chelaat is het meest geschikt? Zowel naar stabiliteit, complexvorming als veiligheid voor het aquariumleven? Want we voegen ze allemaal zonder nadenken toe, maar sommige chelaten die worden gebruikt in plantenvoeding zijn giftig.

En zijn er neveneffecten? Vormen deze chelaten mogelijk ook complexen met andere mineralen in het water met eventueel nadelige gevolgen, bijvoorbeeld het om de tuin leiden van onze testsets...?

En hoe zit het nu met het verschil tussen de oxidatietoestanden van ijzer, meer bepaald ferro en ferri? Naar het schijnt nemen planten alleen ferro op, maar dit zou kunnen omdat het iets beter oplosbaar is en dus de plant makkelijker bereikt. Maar als het gechelateerd is, en het bereiken van de plant daarom geen probleem is, maakt de plant dan alsnog onderscheid tussen ferro en ferri?
 
Ik weet dat alleen plantenmest met daarin Fe, niet voldoende is om de planten optimaal te bedienen, al heel erg lang geleden heb ik geleerd en ook toegepast dat er IN de bodem van je bak in de onderste 2 cm daarvan, lateriet ( = ijzerhoudende aarde) met het normale medium moet worden aangebracht in de verhouding 1000 gram op 1 m2.
Dit vormt een onuitputtelijke ijzerbron voor de planten en ongeacht de plantenmest die je gebruikt is er altijd voldoende Fe te vinden voor de planten.
Heb nog nooit een tekort kunnen vaststellen en meet daarom het FE gehalte al 10tallen jaren niet meer..
 
Zelf ben ik ook vanmmening van ijzer het lieftse via de bodem toe te voegen.
Hier blijft het ook het langst stabiel. Tevens zal door het bodemleven en de bacterien aan de wortel het ijzer3 omgezet worden naar ijzer2. Wat dus ook goed opneembaar is.

Daarnaast geeft ijzer in de waterkolom ook nog nadelen. Het slaat neer met oa fosfaat.
Die kans is met namen aanwezig bij de EI gebruikers.
Bruine filters die niet schoon te krijgen zijn. Ijzerfosfaat.


Chelaten zijn er om oa het ijzer in een oplosbare vorm te houden. Echter dit chelaat is ook niet onbeperkt stabiel.
Tevens hoe stabieler het chelaat, des te meer moeite hebben planten nodig om dit ijzer als nog op te nemen.
Met zal dan hogere ijzer gehaltes moeten toepassen.
Terwijl in princiepe een ijzer gehalte van 0,05 ppm al meer dan genoeg is.
Terwijl je met sterk gechelateerd ijzer wel richting de 1 ppm moet gaan. Zodat er net genoeg ‘vrij’ ijzer is voor de plant om op te nemen.
Dus in mijn optiek ben je dan omgekeerd bezig. Sterker chelateren is meer doseren.
Kun je beter een zwak gechelateerd ijzer nemen. Of ijzer in de bodem.
Je houd dan alsnog een zeer lage concentratie ijzer in je water.

Het overdoseren van chelaat heeft mijn inziens ook geen zin. Zodra het chelaat de fles verlaat zal de veroudering inzetten.
De chelaten degraderen tot een onwerkbare stof. Wat als voeding dient voor de bacterien.
De blauwe waterverbeteraars zijn eigenlijk ook gewoon een oplossing van chelaat. Vaak is dit een EDTA.
Die binden dan direct een gevaarlijke hoeveelheid metalen.
Maar laten deze daarna ook weer geleidelijk los. Waardoor de planten het kunnen opnemen.

De sterke chelaten zijn eigenlijk ook voor het gemak. Hierdoor zou je dus maar wekelijks een dosis voeding hoeven geven.
Maar een plant houd van een stabiele constante hoeveelheid voeding.
Beter kun je dan dagelijks een weinig vieding doseren.
Dit blijft goed oplosbaar. En de planten waarderen dit.

 
Terwijl je met sterk gechelateerd ijzer wel richting de 1 ppm moet gaan. Zodat er net genoeg ‘vrij’ ijzer is voor de plant om op te nemen.
Dus in mijn optiek ben je dan omgekeerd bezig. Sterker chelateren is meer doseren.

Is een chelaat niet ook bedoeld ervoor om planten het juist makkelijker op te laten nemen? Het was mij niet bekend dat een chelaat juist opnemen kan bemoeilijken.
 
Is een chelaat niet ook bedoeld ervoor om planten het juist makkelijker op te laten nemen? Het was mij niet bekend dat een chelaat juist opnemen kan bemoeilijken.
John,

Heb een denkfoutje gemaakt.

Planten kunnen ijzer met chelaat wel makkelijk opnemen.

Ze moeten het ijzer er dan wel af halen.

Maar ook planten hebben zelf een mechanisme om ijzer te chelateren, en daardoor ook op te nemen.

Let er wel op bij de chelaten dat de pH ook belangrijk is.

De verschillende chelaten zijn allen het best opneembaar binnen een bepaalde pH-range.
Zie in de tabel het verschil.

DTPA pH 1,5 – 6,0
EDTA pH 1,5 – 5,5
EDDHA pH 3,5 – 9,5
EDDHMA pH 3,5 – 11,0
 
Deze EU komt tot stand met medewerking van lid Gapak waarvoor onze dank.

Ongeacht welk chelaat er wordt gebruikt, zou het principe van Le Chatelier waarschijnlijk toegepast kunnen worden om het ijzer in plantenvoeding langer stabiel te houden. Het chelaat, het ijzer en het complex van beiden zijn namelijk in evenwicht met elkaar. En volgens Le Chatelier wordt elke verandering aan een chemisch evenwicht tegengegaan.

Oftewel: door een overmaat chelaat toe te voegen aan het ijzerchelaatcomplex zal het ijzer met een deel van de overmaat aan chelaten een nieuw complex vormen om zo een deel van deze overmaat weg te werken en dus de stijging aan concentratie van 'losse' chelaten tegen te gaan. Hierdoor zal ook de concentratie aan 'los' ijzer lager zijn en is er dus minder potentieel om neer te slaan. Het ijzer zou dus langer stabiel kunnen blijven. Bovendien zijn is dit een reserve voorraad chelaten ter compensatie van de chelaten die in het aquarium worden afgebroken op al dan niet natuurlijke wijze.

De uiteindelijke vraag: zouden fabrikanten van plantenvoeding dit principe toepassen? Is de verhouding ijzer en chelaten in een potje plantenvoeding 1 op 1 of voegen fabrikanten een reserve aan chelaten toe?

Zou het zinvol zijn om zelf plantenvoeding met het juiste chelaat te mengen om het ijzer langer stabiel te houden?

En welk chelaat is het meest geschikt? Zowel naar stabiliteit, complexvorming als veiligheid voor het aquariumleven? Want we voegen ze allemaal zonder nadenken toe, maar sommige chelaten die worden gebruikt in plantenvoeding zijn giftig.

En zijn er neveneffecten? Vormen deze chelaten mogelijk ook complexen met andere mineralen in het water met eventueel nadelige gevolgen, bijvoorbeeld het om de tuin leiden van onze testsets...?

En hoe zit het nu met het verschil tussen de oxidatietoestanden van ijzer, meer bepaald ferro en ferri? Naar het schijnt nemen planten alleen ferro op, maar dit zou kunnen omdat het iets beter oplosbaar is en dus de plant makkelijker bereikt. Maar als het gechelateerd is, en het bereiken van de plant daarom geen probleem is, maakt de plant dan alsnog onderscheid tussen ferro en ferri?

Zodat ook de meer eenvoudige zielen als ik dit enigszins begrijpen:
 
Hier blijft het ook het langst stabiel. Tevens zal door het bodemleven en de bacterien aan de wortel het ijzer3 omgezet worden naar ijzer2. Wat dus ook goed opneembaar is.

En kan je verklaren waarom dit beter opneembaar is? Is dit omdat planten met ijzer ferri niks of weinig kunnen aanvangen? Of is dit gewoon omdat zonder chelaten ferro in hogere concentraties aanwezig kan zijn omdat het beter oplosbaar is?

Ik vind dit een belangrijke, aangezien het uitmaakt of ferrichelaten en ferrochelaten gelijkwaardig zijn.

Met andere woorden: als een plant een ferrichelaat opneemt en daarna het chelaat 'er af haalt', is het daar dan wat mee? Of dient het ijzer dan eerst nog gereduceerd te worden?

Daarnaast geeft ijzer in de waterkolom ook nog nadelen. Het slaat neer met oa fosfaat.

1 van de redenen om het ijzer zo lang mogelijk gechelateerd te houden en het niet in te hoge concentraties toe te voegen. Om dat te vermijden dien ik tegenwoordig dagelijks (ipv wekelijks) ijzer toe.

Het chelaat beschermt het ijzer niet volledig tegen het fosfaat btw. Ook hier moeit le chatelier zich:
stel je voegt ijzerchelaat toe: ijzerchelaat raakt opgelost en het systeem wil die hogere concentratie aan ijzerchelaat tegengaan door het te laten ontbinden.
vrije ijzerconcentratie stijgt daardoor en ook dit wordt tegengegaan door het systeem door het te laten neerslaan (afhankelijk van pH en concentratie kan dit onder andere met fosfaat)
daarna voeg je fosfaat toe: het systeem wenst een hogere fosfaatconcentratie tegen te gaan en laat het ijzer neerslaan met fosfaat (tenzij de concentratie zo laag blijft dat de snelheid waarmee een ijzer- en een fosfaation elkaar loslaten nog steeds hoger is dan de snelheid waarmee ze zich met elkaar binden, want alleen die laatste is afhankelijk van de concentratie, vandaar mijn tip om het neerslaan als ijzerfosfaat tegen te gaan: voeg ijzer toe aan de ene kant van het aquarium en fosfaat aan de andere kant.)
Dit doet het ijzergehalte dalen, het systeem wil dus zorgen voor een hogere ijzerconcentratie en zal meer ijzerchelaten doen ontbinden.

Dit is bijvoorbeeld de reden dat ik mij afvroeg of fabrikanten een overschot aan chelaten aan hun producten toevoegen en/of het toevoegen van extra chelaten zin heeft. Wanneer je namelijk chelaten gaat toevoegen kan je bovenstaand proces grotendeels tegenwerken, want:

chelaatconcentratie stijgt en het systeem zal deze stijging willen tegengaan door chelaten te laten reageren met metalen, waaronder het ijzer. M.a.w. meer ijzer wordt in oplossing gehouden door het chelaat. Ondanks de ontbinding van het chelaat zelf, lijkt het overdoseren van chelaat mij juist wel heel zinvol. Want hoe meer chelaat hoe meer ijzer er in oplossing blijft.

Volgende uitspraak doet bij mij dan ook de wenkbrauwen fronsen:

Het overdoseren van chelaat heeft mijn inziens ook geen zin. Zodra het chelaat de fles verlaat zal de veroudering inzetten.

Met het verouderen bedoel je het ontbinden van het chelaat zelf. Dit zal een daling van de chelaatconcentratie met zich meebrengen en zal door het systeem worden tegengegaan door het ijzerchelaat te laten ontbinden (dus niet het chelaat zelf). Meer vrij ijzer en dus minder ijzer in oplossing. Een proces dat mij in principe omkeerbaar lijkt als je meer chelaat gaat toevoegen. Het systeem zal die stijging weer willen tegengaan en het chelaat en het ijzer opnieuw binden. Je geeft dus eigenlijk net een argument om wél chelaat te gaan overdoseren.

Uiteraard zou er in praktijk helemaal niet zulk proces omgekeerd dienen te worden. Want merk op dat het omkeren van dit proces vermoedelijk gewoon te traag zou gaan om praktisch enig effect te hebben, waarbij het overigens al te laat is en het ijzer reeds geoxideerd is. Maar door eerst chelaat toe te voegen zal het evenwicht zich anders instellen als uiteindelijk ijzerchelaat wordt toegevoegd en zal er meer ijzerchelaat in oplossing blijven.

Terwijl in princiepe een ijzer gehalte van 0,05 ppm al meer dan genoeg is.

Dat vind ik al vrij veel, zonder chelaten haal je dat zelfs niet in een doorsnee aquarium.

Mij lijkt het eerder interessant niet te veel te doseren om de planten de kans te geven alles op te nemen en te vermijden dat er teveel ijzer overblijft in het aquarium dat niet kan worden opgenomen en dat neerslaat, ook in afwezigheid van fosfaat. En zolang het ijzergehalte meetbaar blijft heb je dat gewoonweg voor. Bij bovenstaande concentratie kan je dat pas vermijden, ervan uitgaande dat het ijzer vroeg of laat sowieso geoxideerd raakt, bij een pH < 3,2. Je kan je voorstellen hoe laag het vrij ijzergehalte eigenlijk moet blijven om dit tegen te gaan daar de pH in quasi alle aquaria veel hoger is en bovendien een logaritmische schaal is. Je zou denken dat zelfs bij een pH van 6,2 (al iets realistischer) het ijzergehalte < 0,05 ppb(!) dient te zijn om dit te vermijden. Maar zelfs dat klopt niet, want ijzer is driewaardig. Een pH-verschil van 3 tussen 6,2 en 3,2 factor 1000? Niet dus, in dit geval slechts factor 10. Het werkelijke gehalte ligt < 0,00005 ppt!

Geen wonder dat planten niets met ferri kunnen beginnen. Vandaar mijn vraag of dit het enige is dat speelt of niet en of ferrichelaten wel zinvol zijn.

Zulke lage concentraties zijn bij doseringen overigens niet realistisch, natuurlijk. Gelukkig verbruiken de planten inderdaad constant, dus valt het gelukkig wel mee. Toch ben ik tegenwoordig voorzichtig met het toedienen van ijzer. Ik geef tegenwoordig 1 à 2 druppels Easylife Ferro per dag in een aquarium van 450 liter (390 liter netto). Veel lager dan de door Easylife aanbevolen dosering maar voor het huidige plantenbestand wel ruim voldoende.

Een zwak gechelateerd ijzer aanraden lijkt me dus helemaal vreemd. Dat zou er alleen voor zorgen dat slechts 0,0000001% van het gedoseerde ijzer de kans heeft om de plant te bereiken, ervan uitgaande dat het chelaat zich spoedig volledig ontbonden zal hebben.
 
Zodat ook de meer eenvoudige zielen als ik dit enigszins begrijpen:

Merk op dat de tekst op die pagina waar je naar verwijst niet geschreven lijkt te zijn met aquariumplanten in het achterhoofd maar wel voor tuinbouw o.i.d. De scheikundige processen zijn uiteraard hetzelfde, alleen zijn de hoeveelheden anders, in een aquarium is veel meer water aanwezig en zwemmen ook nog eens vissen. De mate waarin de scheikundige processen plaatsvinden zijn dus ook niet 1 op 1 te vergelijken, hoewel de aard ervan hetzelfde is. In praktijk betekent dit andere problemen. Zeker interessante lectuur, maar je houdt best in het achterhoofd dat in een aquarium met waterplanten hier en daar iets een beetje anders werkt dan op die pagina wordt van uitgegaan. En zelfs dan nog is vanuit scheikundig oogpunt op die pagina niet alles correct. Maar dat zijn details, laat je zeker niet tegenhouden om het te lezen als het doel louter is om te weten te komen wat chelaten zijn.

Bekijk indien je meer wilt weten wel zeker het filmpje waar ze naar linken. Veel theoretischer uitgelegd en ik vermoed daardoor helaas moeilijker te begrijpen voor leken, maar wel scheikundig volledig correct.
 
Het chelaat beschermt het ijzer niet volledig tegen het fosfaat btw.

Dan vraag ik mij af of fosfaat ook invloed heeft op het chelaat bij de andere sporen die wij toedienen?
 
In principe zou dat kunnen. Toch even opmerken dat ook de rol van fosfaat pH-afhankelijk is. Een lagere pH zal altijd gunstiger zijn voor het chelaat. In het geval van fosfaat wordt fosfaat wat 'stabieler' doordat het gebonden wordt tot waterstoffosfaat en diwaterstoffosfaat. Het driewaardige fosfaat heeft slechts een klein aandeel in het fosfaat dat wij meten. Hoe lager de pH, hoe kleiner het aandeel en hoe kleiner de negatieve invloed op bijvoorbeeld het chelaat. Om een idee te geven: bij een pH van 7 vormt van het fosfaat dat wij meten slechts 0,0002% een risico.

In theorie kan het voor bepaalde elementen het geval zijn dat fosfaat ook daar een invloed op heeft. Voor koper is dat zeker het geval (in theorie, niet in onze dagelijkse praktijk, hier kom ik zo op terug), voor andere elementen beschik ik niet over de informatie om dit te kunnen bepalen. Zolang de verhouding tussen de snelheid waarmee de elementen zich aan fosfaat binden als ze met elkaar 'botsen' en de snelheid waarmee ze terug loslaten voldoende hoog ligt is dit theoretisch mogelijk.

In praktijk lijkt het mij minder een probleem aangezien de concentraties van de andere elementen lager liggen dan deze van ijzer. Oftewel, de kans dat ze 'botsen' en dus reageren met fosfaat is kleiner omdat ze met een kleiner aantal aanwezig zijn. Bovendien zullen door de hogere concentratie aan ijzerchelaat vermoedelijk in verhouding meer andere elementen zijn die binden met een chelaat dat afkomstig is van een ijzerchelaat. Ik denk zelfs dat er ook producten zijn die de andere sporenelementen niet chelateren en ik zie daar niet direct graten in.

Als ik koper als voorbeeld neem, ligt de concentratie in het aquarium op ppb niveau. Voor het water zelf is dit geen probleem, zelfs ongechelateerd blijft dit zeker goed gaan zolang de pH < 8.

Bij een pH van 7 gaat dit ongechelateerd goed tot een fosfaatgehalte die qua ordegrootte meer dan 1000x hoger ligt dan wat in een gemiddeld aquarium aanwezig is. In praktijk zal ijzerfosfaat dan al hebben ingegrepen.

Oftewel: koper chelateren lijkt mij onzinnig. Ik durf er voorzichtig van uitgaan dat dit ook voor andere elementen opgaat daar deze allemaal in dezelfde ordegrootte zitten qua gewenste concentratie i.v.m. ijzer en andere elementen. Vandaar het woord sporen ;-)

Wat dat betreft is ijzer gewoon een buitenbeentje te noemen, maar wel eentje waar dus oplossingen voor zijn bedacht.

Hooguit zijn die chelaten voor andere elementen dan ijzer bedacht om ze goed te houden in de fles. Van zodra ze aan het aquarium worden gedoseerd en enorm worden verdund wordt het chelaat voor deze andere elementen overbodig.
 
Zonet eens aan het rekenen geslagen met de stabiliteitsconstante van ferrichelaat (lees: met edta, maar chelaat schrijf even makkelijker voor deze post). Deze is stabieler dan ferrochelaat, dus ik ben uitgegaan van de veronderstelling dat planten hier niet om malen en dus geen onderscheid maken tussen de verschillende oxidatietoestanden van ijzer. Zelfs al zou men ferrochelaat toepassen in plantenvoeding dan zou dit na verloop van tijd allemaal ferrichelaat worden (een klein deel van het ferrochelaat ontbindt, het ijzer raakt geoxideerd en bindt zich opnieuw met het chelaat om ferrichelaat te vormen wat stabieler is dan ferrochelaat).

Hierbij kom ik tot de conclusie dat wanneer een druppel plantenvoeding met ferrichelaat gedoseerd wordt in een oneindige hoeveelheid water dit eigenlijk zeer goed stabiel blijft: 99,999999989% blijft stabiel zolang het chelaat op zich intact blijft.

In praktijk wordt er uiteraard gedoseerd in een eindige hoeveelheid water en dient er te worden rekening gehouden met de beperkte oplosbaarheid van het vrijgekomen ijzer. Stel dat er 0,5 ppm wordt gedoseerd, ook dan lijkt het niet dramatisch: nog steeds 99,999996% is stabiel. Er is echter zowat 300x meer ontbonden dan dat we de concentratie veel lager zouden houden. Van de 0,000004% ijzer dat ontbonden is, is namelijk nog slechts 0,0009% in oplossing en dus 99,9991% is neergeslagen (meer indien er ook een hoger fosfaatgehalte zou meespelen, hier ben ik voorlopig niet van uit gegaan).

Nu lijkt 0,000004% helemaal niet veel, maar enerzijds voeg je dit week na week na week toe aan het aquarium en blijft dat na verloop van tijd absoluut niet langer verwaarloosbaar en anderzijds is er dan nog geen rekening gehouden met het ontbinden van het chelaat zelf.

De oplossing? Er zou dus ongeveer 0,000004% extra vrij chelaat moeten aanwezig zijn in het water om de rest van die 0,5 ppm ijzer stabiel en in oplossing te houden als ijzerchelaat. Dat blijft gelukkig weinig en toch heeft plantenvoeding een stabiliteitsprobleem. Het grootste probleem is dus echt het afbreken van het chelaat. Maar dat kan volgens mij volledig gecompenseerd worden door extra chelaat te doseren.

Hoeveel exact is moeilijk te berekenen. Hoeveel chelaat er wordt afgebroken blijft namelijk een vraagteken en zal in functie van de tijd steeds toenemen. Wat ik wilde aantonen is dat als slechts 0,0009% ijzer in oplossing blijft eens het ontbonden is (en dit dus alleen maar minder wordt als er meer ontbonden raakt omdat er minder stabiele chelaten overblijven). Eens ontbonden is het overgrote deel van het ijzer niet meer bereikbaar voor planten. Het verdwijnt echter niet op magische wijze, dat is m.i. het probleem. Het aquarium wordt bij wijze van spreke een roestbak (ookal is het roest verstopt) als we teveel plantenvoeding doseren. Tenzij er naast plantenvoeding dus extra chelaat wordt gedoseerd (en liefst uiteraard hetzelfde chelaat als in de plantenvoeding).

Merk op dat wanneer er ook maar enige stoorzender in het water aanwezig is (veelal fosfaat of een te hoge pH) die 0,0009% ijzer drastisch afneemt. Ik heb mijn berekening gebaseerd op een pH =7 en een fosfaatgehalte laag genoeg om de maximale oplosbaarheid van ijzerfosfaat bij die pH niet te bereiken. Zet bijvoorbeeld voor elke pH-eenheid hoger maar 6 nullen extra voor die 9. Nog netjes als ijzerchelaat stabiel: 99,996%. Dit trekt de balans dus sterk richting ongebonden ijzer en zorgt alleen maar voor minder in het water met chelaat gebonden ijzer.

Misschien lijken deze getallen niet dramatisch, maar dit zijn ze alleen maar vlak na dosering. Het effect wordt dus uitvergroot in functie van de tijd.
 
Je praat over fosfaat als stoorzender maar vanaf welke waarde heeft de fosfaat een grote invloed op de chelaten?
 
Mijn woordje 'veelal' was misschien nogal slecht gekozen, want het zal meestal een hoge pH zijn en slechts kort na dosering loop je het risico dat fosfaat gaat meespelen. De voornaamste boodschap is dus om beiden niet op dezelfde plek in het aquarium te doseren. Zolang je dat doet kan het helemaal geen kwaad.

Vanaf welke concentratie fosfaat in theorie een invloed heeft, daar is helaas geen vaste waarde op te plakken omdat dat afhankelijk is vaan zeer veel factoren.

Om te beginnen uiteraard het gebruikte chelaat en de pH, maar ook in feite van alle overige aanwezige metaalionen die deels met vrije chelaten zullen gaan lopen en in feite dus ook weer meer ijzerchelaat zullen doen ontbinden (zo bekeken heeft het echter wel nut om overige sporenelementen te chelateren als ik terugdenk wat ik daar 2 posts geleden over heb geschreven al is de vraag maar hoe verwaarloosbaar dit is). Dit is dus onder andere iets dat ik heb verwaarloosd in mijn berekeningen van deze ochtend. Terecht trouwens, want als ik een blik werp op de lijst met stabiliteitsconstanten is ferri-edta het op een na stabielste edta-complex en waarschijnlijk het stabielste dat in het aquarium voorkomt.

Na dosering kan fosfaat dus nooit een noemenswaardige rol spelen in de ontbinding van chelaten. Stel namelijk dat ik alleen rekening hou met de pH en ik veronderstel dat fosfaat pas een rol kan spelen als het een ijzerwaarde forceert die nog lager ligt dan wanneer er geen fosfaat aanwezig is: zoals 2 posts geleden vermeld is dat bij pH = 7 lang geen probleem. Fosfaat zal dan eerder neerslaan met calcium dan met ijzer, naar mijn mening ook niet aangeraden, dus te vermijden. Hoe lager de pH, hoe stabieler het fosfaat, hoe hoger de pH hoe onstabieler. Echter hoe lager de pH hoe stabieler ook het ijzer en hoe hoger de pH hoe onstabieler. Voor ijzer geldt dus hetzelfde en ijzer heeft al een voorsprong. Bij de in het aquarium aannemelijke concentraties is het dus een race die het fosfaat nooit kan winnen. Die concentraties liggen bij dosering uiteraard tijdelijk hoger. Maar zolang je ijzer doseert aan de ene kant van het aquarium en fosfaat aan de andere kant, zelfs op hetzelfde moment, zal je dus nooit last hebben van ijzerfosfaat in het aquarium. (onder realistische omstandigheden uiteraard, als je je hele bus ferro en fosfo erin zou gaan legen wordt het een ander verhaal)

Hiermee veronderstel ik dus dat de snelheid van de reacties tussen ijzer en water en ijzer en fosfaat onderling verwaarloosbaar verschillend zijn. Iets dat niet met zekerheid af te leiden is uit de evenwichtsconstantes van beide reacties. In werkelijkheid kan ijzerfosfaat mogelijk dus wel een probleem vormen zolang het evenwicht niet is ingesteld. Maar dat is niet met zekerheid te zeggen. Maar ook hier weer veronderstel ik dat het evenwicht zich kan instellen terwijl het aquarium homogeniseerd na dosering.

Als het gaat om het beschermen van het chelaat dan zou ik mij dus geen zorgen maken om fosfaat. Mijn punt was voornamelijk om beiden niet op dezelfde plek in het aquarium toe te voegen en verder louter theoretisch. Het was ook om het probleem beter behapbaar te maken. Iedereen is bekend met fosfaat, maar bij een relatief hoge pH heeft het ijzer het zonder fosfaat al moeilijk en ook dit doet het chelaat geen goed. Hoewel het chelaatcomplex op zich stabiel is bij een hogere pH zorgen de nevenreacties er net bij een hogere pH voor dat deze stabiliteit onvoldoende is om het ijzer gechelateerd te houden. Merk op dat ik het heb over een relatief hoge pH. En in deze reactie is de pH in ons aquarium relatief hoog, zelfs al is de pH in je aquarium voor aquariumbegrippen aan de lage kant. Het is dus een probleem dat men er moet bijnemen en m.i. alleen op te lossen valt door chelaat apart bij te doseren (en dat hoeft dus echt niet veel te zijn zoals vanmorgen aangetoond) en de tijd tussen doseren en opnemen zo klein mogelijk te houden. Dus liever dagelijks druppelsgewijs ijzer doseren. Oftewel: liefst zo vaak mogelijk, zo weinig mogelijk.

Als het gaat om het beschikbaar zijn van fosfaat is de hardheid van het water dus een groter probleem. Daar calciumfosfaat een beetje stabieler is dan ijzerfosfaat en calcium in een veel hogere concentratie aanwezig is in het aquarium, kan dit sneller voor problemen zorgen. Stel dat je vrij hard water hebt, pakweg 10°dgH en quasi geen magnesium (niet onrealistisch waar er erg calciumrijk en hard water uit de kraan komt) bij pH = 7,5. Dan kan je fosfaat toevoegen tot een concentratie van 0,6 ppm. Van zodra je meer toevoegt begint er een deel van neer te slaan en wordt het onbeschikbaar voor je planten. Je zal de fosfaatconcentratie nog steeds zien stijgen als je blijft toevoegen, maar minder dan voorheen. Het calciumfosfaat kan uiteraard ook terug oplossen als het evenwicht verschuift. Dit maakt het geheel onstabiel. Daarom mijn advies: probeer dit te vermijden. Enerzijds door niet te overdrijven en de fosfaatconcentratie te beperken. Anderzijds door het calciumgehalte in het aquarium te beperken. Meet dus niet alleen de gH maar ook het calciumgehalte eens (of het magnesiumgehalte en reken het om, ter info: Mg = 4,3 ppm/°dgH en Ca = 7,1 ppm/°dgH. Als blijkt dat het calciumgehalte in het leidingwater te hoog is, verdun het dan met OO-water en hard het opnieuw aan met magnesium. Blijkt het water in het aquarium desondanks te hoog in calcium? Gebruik dan turf in het filter.

Ik ga in de toekomst de overige vragen die in mij zijn opgekomen trachten te beantwoorden door eens objectiever naar de stabiliteitsconstantes te kijken.
Tevens ga ik in de toekomst eens proberen extra edta bij te doseren.

Indien daarbij nog interessante bevindingen uit de bus komen, kom ik er hier zeker op terug ;-)
 
Terug de intiële vragen overlopend concludeer ik voorlopig het volgende:

De uiteindelijke vraag: zouden fabrikanten van plantenvoeding dit principe toepassen? Is de verhouding ijzer en chelaten in een potje plantenvoeding 1 op 1 of voegen fabrikanten een reserve aan chelaten toe?

Theoretisch klopt het volledig om een overmaat aan chelaten toe te voegen. Of fabrikanten het nu doen of niet, zelf nog eens extra chelaten toevoegen lijkt mij zeker geen kwaad te kunnen om zeker voor een overmaat te zorgen. Ik ga binnenkort proberen aan edta te komen en elke theoretische dosis plantenvoeding met een extra dosis chelaat aanvullen (1:1 in molverhoudingen), weliswaar als dosering in het aquarium om ongewenste reacties bij hogere concentraties te vermijden. Oftewel: 'mengen' in het aquarium en niet voor de dosering.

En zijn er neveneffecten? Vormen deze chelaten mogelijk ook complexen met andere mineralen in het water met eventueel nadelige gevolgen, bijvoorbeeld het om de tuin leiden van onze testsets...?

Om verder edta als voorbeeld te nemen: het chelateert ook calcium en magnesium. Het zou dus in theorie de gH-testset kunnen maskeren. Calcium heeft de hoogste stabiliteitsconstante van deze 2 dus ik reken even daarmee. Ik veronderstel een Calciumgehalte van 50 ppm en een dosering edta voldoende om 0,5 ppm Fe op te lossen. In het ergste geval vindt het edta geen ijzer of andere elementen en bindt het zich alleen aan calcium (in praktijk bindt het zich dus ook aan andere elementen). Gezien de nog steeds geringe hoeveelheid edta en de grote hoeveelheid calcium en de relatief hoge stabiliteitsconstante van calcium-edta zal in deze situatie quasi al het edta binden met calcium. Het aandeel edta t.o.v. calcium is echter slechts 0,7%. Niet meetbaar voor onze testsets, dus geen probleem :)

In feite wordt er dus een klein beetje calcium-edta en magnesium-edta gevormd wanneer er extra edta wordt gedoseerd aan het aquarium. Echter, wanneer het vrije edta afbreekt zal dit gecompenseerd worden en zullen er edta-verbindingen worden afgebroken. Er zal in verhouding meer calcium- en magnesium-edta afbreken dan ferri-edta, omdat de stabiliteitsconstante van ferri-edta zo'n biljard keer hoger ligt! Moest het zo zijn dat fabrikanten wel gebruik maken van ferro-edta zitten we ook nog redelijk safe, daarvan is de stabiliteit iets meer dan 1000 keer hoger dan die van calcium-edta. Maar moest dat toch afbreken zal dit zich gelukkig snel terug binden tot ferri-edta na oxidatie, hopelijk kunnen onze planten daar dus iets mee.

Blijft over de vragen:
- Welk chelaat is het meest geschikt, ik ben in mijn berekeningen uitgegaan van edta omdat daar het meest gegevens over terug te vinden zijn. Zijn er chelaten die met ijzer een hogere stabiliteitsconstante hebben? Zoja, hebben deze andere eigenschappen? Andere voor- of nadelen?
- Maken planten onderscheid in de oxidatietoestanden van ijzer? Of is dit alleen omdat dit de oplosbaarheid beïnvloedt als ze ongechelateerd zijn en malen planten er niet om wat voor ijzer ze voor de kiezen krijgen als het maar gechelateerd is?
 
Ik ben inmiddels met edta aan de slag gegaan in mijn aquarium.

Voor mijn vorige waterverversing had ik het aquariumwater getest en zat er 0 ppm ijzer in. Ik heb vervolgens afgelopen maandag het aquarium ververst en in plaats van ijzer te doseren heb ik uitsluitend edta gedoseerd: 34 ml 0,1 M in 390 liter water. Sinds dinsdag heb ik het water dagelijks getest op ijzer en schommelt het rond de 0,02 ppm. Met andere woorden: het edta is, weliswaar in beperkte mate, in staat het ijzer dat al in mijn bak lag te verroesten terug op te lossen en mobiel te maken om voor de planten te dienen. Geen idee of er nu een evenwicht is ontstaan of dat het edta langer nodig heeft om meer ijzer op te lossen. Theoretisch gezien is dat laatste mogelijk.

Maar het belangrijkste is dat het dus werkt. EDTA kan zich in het aquarium opnieuw binden met ijzer.

Voortaan ga ik voor elke dosering Ferro een dubbele dosering edta 0,1 M toevoegen. Dan heb ik een ruime overmaat aan edta om het ijzer extra stabiel te houden. In mijn geval momenteel voeg ik dagelijks een druppel Ferro toe en daar gaan vanaf nu dagelijks 2 druppels edta bijkomen. Indien bij mijn volgende test blijkt dat dit tot een significant verschil leidt, kan de dosering van ijzer en edta misschien teruggebracht worden naar 1 druppel om de 2 of 3 dagen,... Ik ben benieuwd.
 
Kortom het chelaat kan neergeslagen ijzer weer "opnemen" als ik het goed begrijp. Maar is dat dan geen Fe3 en is dat dan wel weer met het chelaat opneembaar en bruikbaar voor de planten?
 
Het neergeslagen ijzer blijft natuurlijk niet neergeslagen. Tussen de ijzerneerslag en het water zijn er continu ijzerdeeltjes die neerslaan en anderen die weer oplossen. Zolang dit in evenwicht is: er lossen evenveel ijzerdeeltjes op als dat er neerslaan, gebeurt er netto dus niets. Als het chelaat opgeloste ijzerdeeltjes aan zich gaan binden kunnen deze niet meer neerslaan en zullen er tijdelijk meer ijzerdeeltjes oplossen dan dat er neerslaan, tot alles weer in evenwicht is. Het resultaat is inderdaad een hoger gehalte aan ijzerdeeltjes in oplossing dankzij het chelaat. En inderdaad, dit is zeer waarschijnlijk (grotendeels) geoxideerd tot Fe3+, wat zelfs een hogere affiniteit heeft met het chelaat.

De grote vraag is wat planten met het ijzer doen.
Een nadeel aan Fe3+ is dat het slechter oplosbaar is dan Fe2+ en dat het dus heel moeilijk mobiel te maken is om door de plant te kunnen worden opgenomen. Het chelaat vangt dit dus op.
De vraag is of dit het enige nadeel is, zoja, geen probleem.

Hoe dan ook, men kan wel zeggen dat het Fe2+ tegen oxidatie wordt beschermd door het chelaat, het chelaat beschermd hoe dan ook slechts tijdelijk, daar het een hogere affiniteit heeft met Fe3+ zal gechelateerd Fe2+ continu ontbinden waarna de chelaten opnieuw binden met het geoxideerde Fe3+. Dus hoe dan ook zit je dan met een probleem als je alleen maar op chelaten rekent.
 
Ja dat is ook wat ik bedoelde want het zal voor een groot deel Fe3 zijn en ik vraag ma dan ook af of de planten daar via het blad iets mee kunnen.
 
Als ik het hier zo lees: https://www.easylife.nl/artikelen/alles-over-plantengroei/opname-via-het-blad
kan de plant, hoewel de voorkeur uitgaat naar Fe2+ ook met Fe3+ uit de voeten.

Sowieso was mijn test met het toevoegen van alleen maar edta er eentje om te zien of ijzer terug zou gebonden worden.

Als men tweewaardig ijzer doseert aan het aquarium en daarbij een overmaat edta toevoegt dan zal het edta helpen het tweewaardig gechelateerd ijzercomplex langer stabiel te houden.
 
Wel gaaf dat het dus werkt.
In theorie zou je dus ook chelaten kunnen doseren om zo je tenso/CSM+B langer stabiel te houden?
Waarmee je dan dus ook weer met een lagere dosering af zou kunnen omdat er minder neerslaat en “onbruikbaar” word
 
Inderdaad, het is mijn bedoeling de chelaatcomplexen langer stabiel te houden. Het werkt op 2 manieren: enerzijds door meer chelaten toe te voegen duurt het langer eer er zoveel chelaten zijn afgebroken dat er te weinig aanwezig zijn om het ijzer in oplossing te houden en anderzijds door de chelaten eerst toe te voegen en vervolgens pas het ijzer zullen er minder ijzerchelaten dissociëren. Een lagere dosering is dan inderdaad mogelijk.

Bij mijn laatste meting was mijn ijzergehalte hoger dan gewoonlijk, door de lage concentraties waar ik mee werk is dat helaas nog niet significant te noemen, maar de kans lijkt mij klein dat het toeval is. Ik heb mijn dosering verlaagd. Ik doseer nu om de 2 dagen 1 druppel Ferro en dagelijks 1 druppel EDTA 0,1 M op een aquarium van 390 liter netto.


@gapak heb je hier nog wat aan? :)

Tja, ze schrijven:

"Zolang Fe in een chelaat zit kunnen onze planten zowel Fe++ als Fe+++ opnemen via de bladeren. Planten zetten zelf het Fe+++ dan om naar Fe++."

Dat zou dus goed nieuws zijn, want dan is Fe3+ net zo goed. Alleen hoop ik dat die info klopt, want ik vind het persoonlijk niet zo'n betrouwbare bron. Er staan namelijk ook enkele vreemde zaken in beschreven of soms gaat de schrijver gewoon te kort door de bocht.

Enkele voorbeelden van opmerkingen die bij de tekst van dat artikel te plaatsen zijn:

Na verloop van tijd zullen de chelaten hun effectiviteit verliezen; ze raken uitgewerkt en laten het 'ingekapselde' metaal weer los. Dan zal het ijzer niet meer opneembaar zijn voor de planten. Maar let op: het is nog wel meetbaar in het water!

Dit klopt m.i. niet helemaal. Verdwijnt de bescherming van het chelaat zal het overgrote deel oxideren en neerslaan. Als je ervan uitgaat dat dat meetbaar blijft, ga je ervan uit dat dat homogeen verdeeld blijft. In een aquarium zal dat nooit het geval zijn. Als het niet op de bodem terecht komt, blijft het in het filter achter. Bewijze ook het feit dat ik mijn ijzerconcentratie heb zien stijgen door het toevoegen van louter EDTA.

De 2+ ijzervorm (ferro) heeft de voorkeur omdat deze oplosbaar is in water bij elke pH.

Dit is natuurlijk onzin. Ferro is een klein beetje beter oplosbaar dan ferri maar zal zeker niet in oplossing blijven bij elke pH.

De 3+ vorm (ferri) is echter alleen oplosbaar onder een pH van 5,5; maar als de pH hoger is dan 5,5, wat meer dan waarschijnlijk het geval zal zijn in een beplant aquarium, zal het ferri-ijzer onoplosbaar worden en neerslaan, waarna het zich gaat verzamelen in de bodem.

Hier spreekt de schrijver zichzelf dus tegen, want eerder in de tekst schreef hij nog dat het nog wel meetbaar is in het water, wat natuurlijk niet kan als het zich verzamelt in de bodem.

Maar ik vraag mij ook af waar die pH = 5,5 vandaan komt. In werkelijkheid is er geen grens waaronder of boven het ferri wel of niet oplosbaar is. Hoe lager de pH, hoe hoger de oplosbaarheid, maar de oplosbaarheid blijft continu in functie van de pH en het is niet zo dat het ergens 'stopt'. Wel is het zo dat dit enorm laag is, zelfs bij een pH van 5,5 is dit nog steeds 0,000005 ppb(!). Zelfs voor mijn hannameter zou het in werkelijkheid pas meetbaar worden vanaf pH < 3,4. Dus ik stel mij echt vragen bij waar die 5,5 vandaan komt....

Carbonaten van groep 2-elementen zijn onoplosbaar in water, dus magnesium en calciumcarbonaat zijn beide onoplosbaar en kunnen mogelijk uit de oplossing neerslaan. Ze zijn wel oplosbaar in zwakke zuren, dus zodra de pH onder pH 7 daalt, gaan deze verbindingen terug in oplossing als ionen.


Hier geldt exact hetzelfde. Het is niet 'zodra' de pH onder 7 daalt. Het gebeurt continu. Hoe lager de pH, hoe meer bicarbonaten t.o.v. carbonaten en hoe meer carbonaatneerslag weer kan oplossen. In het aquarium is hier vooral calcium een boosdoener, magnesium veel minder of in de praktijk eigenlijk niet.

Daarom is het soms beter om Fe via een Fe-gluconaat aan te bieden. IJzergluconaat bevindt zich al in de ijzerhoudende vorm, zodat de plant geen energie hoeft te verbruiken om het opneembaar te maken. Nog een voordeel is dat ferrogluconaat een bron van koolstof is.

Zeer vreemd om ferrogluconaat te adviseren. Ik kan geen stabiliteitsconstante van ferrogluconaat terugvinden om te vergelijken met ferro-edta. Maar een korte blik op de structuurformule van ijzergluconaat leert dat het geen goede chelator is (en waarom er dus vermoedelijk geen stabilisatieconstante van is terug te vinden. Gluconzuur beschikt over 1 carbonzure groep. EDTA over 4. 1 edta molecule is dus genoeg om een tweewaardig metaal als het ferro-ion te beschermen. Van gluconzuur zijn er 2 nodig om een binding met 1 ferro-ion te maken. Er zal dus geen beschermende ring gevormd worden rond het metaal-ion. Het voordeel dat gluconzuur een bron van koolstof is, is m.i. geen argument. EDTA en alle andere vernoemde chelaten bevatten ook koolstof.


Wat het artikel wel perfect beschrijft is waarom het zo moeilijk is om tweewaardig ijzer goed te houden:

Fe++ chelaten hebben ook een lagere stabiliteits constante, dus die gaan ook (veel) minder lang mee.

Ik zou dit willen nuanceren tot: geef een tweewaardig ijzerchelaat voldoende tijd om de vrije ijzerionen te oxideren en zich opnieuw te binden met het chelaat en het aandeel aan driewaardige ijzerchelaten zal binnen de kortste keren hoger liggen dan het aandeel aan tweewaardige ijzerchelaten. En dat is uiteraard ook wat in het aquarium gebeurt.

Dus het is ergens gewoon belangrijk dat we spaarzaam zijn met de ijzerhoudende plantenvoeding maar zeker ook dat planten wat zijn met het 3-waardig ijzer dat ze opnemen aangezien zelfs indien je het als tweewaardig ijzer doseert dit onvermijdelijk geoxideerd raakt.

Hopelijk kan een expert ons bevestigen dat planten ook ijzer kunnen reduceren indien een ferrochelaat via het blad binnen dringt en het ijzer niet alleen aan de wortel reduceert.

Sowieso denk ik dat ik Fe-edta zoals in Ferro zal blijven gebruiken. Aan dit chelaat is makkelijk te geraken en het principe dat ik nu toepas van overdosering van het chelaat werkt effectiever indien hetzelfde chelaat wordt gebruikt.
 
Oké, je hebt dus niets aan de link? ?
 
Ja en nee,

Het verhaal waar de link naar verwijst beweert dat het ijzer ook na opname door het blad kan worden gereduceerd, wat mijn vermoeden bevestigd dat men driewaardig ijzer onbruikbaar beschouwt omdat het neerslaat als het niet gechelateerd is. Tot nog toe had ik alleen met zekerheid teruggevonden dat een plant dit extern aan de wortels kon klaarspelen. Echter zou een bevestiging welkom zijn, omdat sommige zaken die het artikel bespreekt wat kort door de bocht zijn en ik hoop dus dat dat niet het geval is voor het feit dat de plant ijzer ook intern kan reduceren na opname door het blad.

Hopelijk kan daar nog duidelijkheid over geschapen worden door een expert in het kwadraat ofzo ... :p
 
Ik weet dat alleen plantenmest met daarin Fe, niet voldoende is om de planten optimaal te bedienen, al heel erg lang geleden heb ik geleerd en ook toegepast dat er IN de bodem van je bak in de onderste 2 cm daarvan, lateriet ( = ijzerhoudende aarde) met het normale medium moet worden aangebracht in de verhouding 1000 gram op 1 m2.
Dit vormt een onuitputtelijke ijzerbron voor de planten en ongeacht de plantenmest die je gebruikt is er altijd voldoende Fe te vinden voor de planten.
Heb nog nooit een tekort kunnen vaststellen en meet daarom het FE gehalte al 10tallen jaren niet meer..
De planten die wij in onze bakken hebben zijn grotendeels moerasplanten. Die dus hun voeding voornamelijk uit de bodem halen. Plantenmest in de waterkolom wordt in mindere mate opgenomen dus lijkt mij het bovenstaande van lid @BigSmoke een logische en juiste redenatie.
 
Ik dacht dat dit in het artikel stond (alweer een tijdje geleden dat ik het gelezen had).

Dat ijzer na een tijdje met fosfaat bindt en neerslaat (zodra de chelaten uitgewerkt zijn). De wortels van de plant kunnen dit weer om zetten in opneembaar ijzer.
 
Ijzer zal niet met fosfaat binden in een gewoon aquarium. Daar zijn onder normale omstandigheden het ijzergehalte, fosfaatgehalte en de pH niet hoog genoeg voor.

Andere anionen vormen een veel stabielere neerslag met ijzer, zoals hydroxide. Maar als het ijzer kan neerslaan heeft het in feite de tijd gekregen om zich van zijn chelaat te ontdoen, te oxideren en neer te slaan en in die tijd is het niet opgenomen door de plant. In feite is het dus een overschot. Dus de wortels zullen er vast wel wat mee doen (al is dat net de bezorgdheid, dat het ijzer minder mobiel wordt en dus moeilijker de wortels zal bereiken, oftewel: dringt het nog voldoende in de bodem?) maar als je al een overschot en dus teveel hebt toegevoegd, neem ik aan dat er gewoon meer neerslaat dan dat er door planten gereduceerd kan worden. En dan krijg je dus alsnog die roestbak.

Hoe dan ook kan het zeker geen kwaad om de planten een handje te helpen en het ijzer te chelateren en een overmaat aan chelaten te voorzien. Binnenkort meet ik mijn ijzergehalte opnieuw, ik ben benieuwd naar het resultaat en of ik mijn dosering verder kan verlagen.
 
Ijzer zal niet met fosfaat binden in een gewoon aquarium.

Dit is toch wel wat je overal leest en wat de meeste aquarianen ook denken.
 
Extra ijzer toevoegen in het water heeft zelden of erg weing zin, er is namelijk zelden een ijzer te kort in het water en komt alleen voor als je enkel snelgroeiers in je bak hebt staan zonder voedingsbodem of gebruik maakt van osmosewater om zachtwater te verkrijgen.
Daarbij moeten planten zo snel groeien om onder zeer veel licht met Co2 om ijzer tekort voor elkaar te krijgen dus in een normaal belicht aquarium zal het vrijwel nooit voorkomen dat er ijzer te kort optreed.

Oude aquariums die zelden een water verversing krijgen kan het optreden dat er ijzer tekort ontstaat maar ook andere spoorelementen te korten door miniralisatie van het water omdat de planten zonder voedingsbodem alles ontrekken uit het water maar vaak is de KH en GH dan al zo laag dat een PH crash niet ver is dus moet er wel water ververst worden en vul je mineralen en spoorelementen + ijzer ook weer aan.

Aquariums met een voedingsbodem die bestaan uit organische materiaal zullen fosfaten + ijzer en spoorelementen ook ontrekken aan het water en vasthouden en ook weer afgeven en zeker als je rode klei of blauwe klei ermee vermengt dan geeft dit ook wat ijzer af aan het water dus hier zal je ook zelden of nooit ijzer tekorten krijgen.
Dus ijzer toevoegen aan het water is geheel niet nodig dat deden we vroeger ook niet en ik heb nog nooit een aquarium gezien dat ijzer te kort heeft gehad in de vorm van planten toppen die gelig of witachtig zouden gaan groeien door dit te kort

Maar waarom voegen merken plantenvoeding dan ijzer toe aan hun producten en verhullen dit in celaten om het ijzer te beschermen tegen binden en dat het wordt omgezet naar FE-3 of 4 wat niet erg bruikbaar meer is voor planten die namelijk FE-2 opnemen.
Tja dat vind ik ook een goede vraag, misschien is de gedachten dat echte waterplanten er wat baad bij hebben wat eigenlijk niet zo is omdat er vrijwel nooit een ijzer tekort optreed in het aquarium omdat in leidingwater ook wel het nodige ijzer en spoorelementen zit en ook als je een voedingsbodem of voedingscapsules/ijzertabs/kleibollen gebruikt die het al af geeft aan het water vanuit de bodem.

Ijzer houdende tabs/capsules/klei/rootsticks zinvol of niet, ja dit is wel zinvol om bij moerrasplanten bij de wortels te drukken omdat 80% van de voeding door de wortels gaat + extra wat ijzer in de bodem vormd een buffer voor maanden groei en geeft ook wat af aan het water zodat andere planten die niet echt wortelen er wat baad bij hebben.
Dus eigenlijk is een voedingsbodem wel een goed idee in een aquarium om moerrasplanten met name alles te geven wat ze nodig hebben, een beetje goed samengestelde voedingsbodem kan je ook zelf maken en kost niet veel.. onbemeste tuinaarde vermengen klei en wat turf en 10% kalkhoudend zand en osmoscote bolletjes NPK zullen heel erg goed werken met moerrasplanten en dan heb helemaal geen plantenvoeding meer nodig die aan het water wordt toegevoegd.. de bodem heeft alles en zal het ook aan de waterkollom afgeven de komende 6-8maanden en daarna vul je gewoon weer wat klei en osmoscote aan door het in de bodem te drukken.... goedkoop en erg effectief.

dus ijzer extra aan het water toevoegen ? overbodig en bovendien als je niet veel water wisseld dan lopen de concentraties ijzer alleen maar op en is ook nog onbruikbaar voor planten maar hoge ijzerwaardes kunnen algen triggeren en schadelijk worden voor vissen.
 
Laatst bewerkt:
Aquariums met een voedingsbodem die bestaan uit organische materiaal zullen fosfaten + ijzer en spoorelementen ook ontrekken aan het water


Ook als de voeding nog goed is gechelateerd want dan zou de voeding die we toevoegen snel in de bodem worden opgenomentoch?
 
Dit is toch wel wat je overal leest en wat de meeste aquarianen ook denken.

Mijn reactie was misschien iets te ongenuanceerd. Ik reageerde op het bericht dat ijzer en fosfaat 'na een tijdje' neerslaan. Om mijn antwoord te verbeteren: als ijzer en fosfaat zich in een aquarium binden dan is het vlak na de dosering maar niet na een tijdje. Eens homogeen zijn de concentraties die in een normaal aquarium voorkomen daar simpelweg te laag voor. Vandaar mijn advies om fosfaat en ijzer elk aan een andere kant van het aquarium toe te voegen. M.i. is het zelfs beter om ijzer en fosfaat gelijktijdig maar zo ver mogelijk van elkaar aan het aquarium te doseren dan bijvoorbeeld met een tijdje tussen de 2 doseringen.

In het artikel waar je naar verwijst schrijft men het volgende:

Jaahhhh zeg je dan maar mijn ijzer zit aan chelaten gebonden. Dat bind zich dan toch niet met fosfaten? Dat is inderdaad zo…..tijdelijk…..Maar chelaten zijn niet stabiel.

Ook dit lijkt mij niet 100% correct. Als ik dit lees, zou ik namelijk denken dat de chelaten ijzer tijdelijk beschermen tegen het fosfaat en er dus geen probleem is, ook niet tijdens dosering.

Ik zou zelf een stapje verder willen gaan en zeggen dat de chelaten ijzer NIET beschermen tegen fosfaten. Kort gezegd omdat de fosfaten, indien ze samen met ijzer gedoseerd worden en ze dus vlak na dosering elkaar wel in een hoge concentratie aantreffen, het ijzerchelaat sneller doen ontbinden.

Extra ijzer toevoegen in het water heeft zelden of erg weing zin, er is namelijk zelden een ijzer te kort in het water en komt alleen voor als je enkel snelgroeiers in je bak hebt staan zonder voedingsbodem of gebruik maakt van osmosewater om zachtwater te verkrijgen.

Ik ga er dus van uit dat je bedoelt dat er voldoende ijzer in het verse leidingwater zit? Helaas heeft het water in de leidingen hetzelfde probleem als in het aquariumwater: het is niet gechelateerd. Ja er zit ijzer in het leidingwater, maar dat is echt heel weinig (en gelukkig maar! of we zouden elke maand de loodgieter moeten laten komen). Te weinig om aan de vraag van vele ruim beplante aquaria te voldoen.

Er van uitgaande dat men geen ijzer op een andere manier zelf in de bodem steekt. Sowieso is dan de vraag: hoelang gaat dat mee? Want dan is het al helemaal niet meetbaar. En ook dan heeft het weer als nadeel dat het heel lokaal wordt afgegeven.

dus ijzer extra aan het water toevoegen ? overbodig en bovendien als je niet veel water wisseld dan lopen de concentraties ijzer alleen maar op en is ook nog onbruikbaar voor planten maar hoge ijzerwaardes kunnen algen triggeren en schadelijk worden voor vissen.

Ijzer in het water is net heel goed meetbaar en zal dus niet snel oplopen als de dosering juist is. Een schadelijke concentratie voor vissen zal dus niet snel bereikt worden.

Ook drijfplanten zullen geen baat hebben aan de voeding in de bodem stoppen.

En voeding in de bodem blijft heel slecht controleerbaar. Als er teveel in het water oplost (ijzer kan niet, maar dan heb ik het over eventuele macro-elementen) dan zit je ermee...

Ook als de voeding nog goed is gechelateerd want dan zou de voeding die we toevoegen snel in de bodem worden opgenomentoch?

Ook hier weer een tweeledig verhaal en vergelijkbaar met fosfaat. Enerzijds beschermd het chelaat tegen de opname door de kleibodem. Anderzijds zal de opname door de kleibodem het ijzerchelaat sneller doen ontbinden.

Of dit proces al van start gaat is afhankelijk van de eigenschappen van de kleibodem (tot welke concentratie aan vrij ijzer gaat het loslaten van ijzer door de kleibodem sneller?) en van de stabiliteitsconstante van het ijzerchelaat. Daar moet ook bij gezegd worden dat als dit als gevolg heeft dat ijzerchelaat zich gaat ontbinden en het ijzer bijgevolg zal worden opgenomen door de kleibodem dit dus ook een overmaat chelaat tot gevolg zal hebben. Dit is dus een tijdelijk proces dat doorgaat tot de overmaat chelaat voldoende is om het resterende ijzer te beschermen en wel gechelateerd te houden.

Maar ook hier: door een overmaat aan chelaat toe te voegen kan de kans dat dit proces van start gaat enorm verkleind worden, een overmaat chelaat zorgt namelijk al voor minder ongechelateerd ijzer en dus wordt de snelheid waarmee het ijzer zich aan de kleibodem zal binden ook weer lager...
 
Ook als de voeding nog goed is gechelateerd want dan zou de voeding die we toevoegen snel in de bodem worden opgenomentoch?
Dat ligt aan je fosfaat en zuurstof gehalte in het water hoe snel ijzer bind en neer slaat op de bodem, je zou zeggen dat gecelateerd ijzer inderdaad langer de tijd heeft om opgenomen te worden in de bodem.
Maar ik weet niet of gecelateerd ijzer ook door op die manier wordt opgenomen door het celaat dus of organische stoffen in de bodem dit dan sneller of juist niet opnemen en vasthouden.
Als je over turf filtert heeft het al helemaal geen zin om ijzer toe tevoegen omdat turf er het ijzer meteen opneemt uit het water en vasthoud en niet meer afgeeft aan het water en aangezien wortels van planten niet in je filter groeien is het ook nutteloos.
Dus das wel een goede vraag of gecelateerd ijzer ook wordt opgenomen in de bodem... ik durf er geen antwoord op te geven.
 
Dus das wel een goede vraag of gecelateerd ijzer ook wordt opgenomen in de bodem... ik durf er geen antwoord op te geven.

Ja wellicht weet Gapak dat en dat geldt dan ook voor de andere sporen die gechelateerd zijn denk ik ;)
 

Terug
Bovenaan