Veel halve waarheden. Ik heb de hele waarheid niet, maar kan wel mijn best doen:
Voor het ideale filter te vinden moet je weten wat je wil bereiken. Algemeen willen vissen geen ammonium, geen nitriet, weinig nitraat, geen andere afvalstoffen, geen parasieten, schimmels of bacteriën in het water,... Het ideale filter dient dit alles te doen, en dan nog eens met zo weinig mogelijk arbeid en zo laag mogelijke kost.
Biologische filtering om ammonium af te breken tot nitraat is nodig, daar is iedereen het over eens. Ideaal hiervoor is siporax, K1/kaldnes, of eender wat met veel oppervlak en goede porositeit zodat zoveel mogelijk bacteriën kunnen hechten.
Zelfs standaard filtermatten kunnen hiervoor dienen, genoeg oppervlak om bacteriën te laten hechten. Nadeel is dat ze dichtslibben en gekuist moeten worden, waardoor je de bacteriën kwijt bent. Daarom zijn de eerstgenoemden beter, die bacteriën blijven gewoon zitten zolang je systeem normaal draait en vereisen totaal geen onderhoud bij een goed uitgedacht systeem.
Chemische filtering is enkel nodig indien er specifieke afvalstoffen of gifstoffen in het water zitten. Ook UV-filters versta ik hieronder. Ze zijn goed in wat ze doen, maar je hebt ze enkel nodig in specifieke situaties.
Mechanische filtering, daar bestaan volgens mij zeer veel misverstanden over.
Ik maak hier onderscheid in 2 zaken die mechanisch gefilterd worden:
- de bruine 'smurrie' die overal in je filter terecht komt. Dit is afgebroken organisch materiaal met een hele hoop bacteriën.
- uitwerpselen en plantenafval verwijderen voor deze afgebroken worden, en dus voor ze hun ammonium en andere stoffen vrijgeven.
Filtersponzen/filterwatten en andere klassieke systemen verwijderen alleen de bruine 'smurrie', op het ogenblik dat je deze uitspoelt/vervangt. De uitwerpselen en plantenafval worden door het mechanisch filter tegengehouden, maar ammonium wordt zeer snel vrijgegeven en afgebroken door nitraat in de rest van het filter. Dit is dus een minimale vorm van mechanische filtratie, maar wel uiterst noodzakelijk. Deze smurrie huisvest immers heel wat goede bacteriën, maar verhoogt ook algemeen de bacterie en schimmeldruk in je bak. Zuid-Amerikaanse vissen zijn hier vaak extra gevoelig aan, aangezien zij uit zuur water komen waar bacteriën en schimmels veel moeilijker kunnen overleven. Dus wel heel belangrijk om die 'smurrie' regelmatig uit je systeem te halen!
Beter zijn filtersokken die op regelmatige basis vervangen worden. Maar deze moeten zéér frequent vervangen worden om het ammonium mee te verwijderen voor het in het water terecht komt. BRS TV (zoutwater) heeft hier ooit onderzoek op gedaan en zag dat als de sokken om de 2 dagen verwijderd werden dit amper effect had op ammoniumvrijgave en dus resulterend nitraatgehalte. Bij dagelijks verwijderen halveerde bijna het totaal vrijgegeven ammonium. Continu verwijderen is het ideale, waarbij minimale hoeveelheden ammonium vrijgegeven worden voor het afval verwijdert wordt.
Daarom zijn vliesfilters en zeeffilters zo immens aan het groeien in de vijverwereld en zoutwaterwereld. Dit is de ultieme mechanische filtering, omdat alle uitwerpselen en plantenafval zeer snel uit je systeem verwijderd worden. En afhankelijk van je systeem en beplant/kaal aquarium kan je zo 50 tot 75% van het ammonium uit je bak halen voor het nitraat wordt.
Dat betekent 2 à 4 keer minder waterwissels.
Een ideaal filter bestaat niet. kostprijs, efficiëntie en benodigde arbeid zijn hierbij tegenpolen.
- Een goed potfilter is volgens mij redelijk kostprijsefficiënt en arbeidsefficiënt, en ook biologisch en chemisch filteren doet hij zeer goed. Maar mechanisch zit je met een groot probleem. Je kan hem niet dagelijks of wekelijks openhalen om nieuw vuil te verwijderen. Hiervoor komen de laatste jaren meer en meer oplossingen, maar continu verwijderen van vuil zie ik niet snel gebeuren. Maar als je zeer frequent en veel water wisselt is dit eigenlijk geen echt probleem. Algemeen vind ik potfilters wel het beste 'foolproof' systeem voor de beginnende aquariaan.
- Een bioloog is vaak wat duurder, en kan wel al deze zaken goed uitvoeren indien hij goed ingericht is.
Een ideale inrichting lijkt me een vliesfilter met daarna K1/siporax/bioballen/...
en de nodige chemische filtratie wanneer dit nodig is. Dit kan je volledig onderhoudsvrij maken, behalve dan eens een vliesdoek vervangen om het half jaar. Maar de kostprijs hiervan is veel te hoog voor de kleinere aquaria.
- Sponsfilters zijn economisch zeer duidelijk het interessantste, maar naar efficiëntie en benodigde arbeid toe weer helemaal niet. Toch zijn ze vaak een goede keus in kleine aquaria of kweekstellingen waar waterwissels zeer strikt worden opgevolgd.
- HOB filters zijn volgens mij vergelijkbaar met mini-biologen, en voornamelijk door hun omvang gelimiteerd.
- zandfilters doen een matige biologische filtering en een matige mechanische. Als je ze vaak spoelt heb je wel zeer goede mechanische filtering. Maar altijd grote systemen, dus niet voor de kleinere aquaria.
En dan hangt nog zeer veel af van je vissen en hun specifieke gevoeligheden (sommigen zijn bv. heel gevoelig aan nitraat, of kunnen geen bacteriedruk verdragen), of je een beplant aquarium wilt, de bioload,...
Dus besluit: er is voor iedereen een ideale filter, maar deze is voor iedereen anders 😀
.Niet iedereen zal dezelfde ervaringen hebben en ook deze mogen worden gedeeld.
bij
